Szare Szeregi - patron szkoły

 

Nazwa, która każdemu rodakowi jest znana, która w swoim znaczeniu wyrażała sposób służby dla ojczyzny wielu tysięcy młodych Polek i Polaków, w czasie drugiej wojny światowej. Oni, znani z imienia
i nazwiska jak, np. Janek Bytnar „Rudy” oraz Ci bezimienni swoim życiem i śmiercią dali przykład heroicznej odwagi i miłości do Ojczyzny.

Organizacja powstała tuż po wybuchu wojny, bo 27 IX 1939 roku w Warszawie, jej członków obowiązywało przedwojenne Prawo i Przyrzeczenie Harcerskie, które zostało uzupełnione dodatkową rotą konspiracyjną:

„Ślubuję na Twoje ręce pełnić służbę w Szarych Szeregach, tajemnic organizacyjnych dochować, do rozkazów służbowych się stosować, nie cofnąć się przed ofiarą życia”.

Głównym zadaniem ZHP było wychowanie młodzieży, kształtowanie mądrych, ofiarnych obywateli, którzy swoim życiem będą przyczyniać się do rozwoju Ojczyzny.
W czasie wojny nie mogło być inaczej, także starano się przede wszystkim wychowywać, ale poprzez walkę. Program Szarych Szeregów został sprecyzowany w koncepcji „Dziś – jutro – pojutrze”.

• „Dziś” – oznaczało bieżącą walkę zbrojną, działanie w konspiracji, mały sabotaż i dywersję jak wysadzanie mostów, pociągów, odbijanie więźniów,
  a także wykonywanie wyroków na Niemcach oraz ich kolaborantach realizowane przez Grupy Szturmowe.

• „Jutro” – oznaczało przygotowania do otwartej jawnej walki zbrojnej
  z okupantem w ogólnonarodowym powstaniu kończącym okupację.
  Do zadań na „Jutro” należały wszelkie szkolenia saperskie, motorowe czy spadochronowe.

• „Pojutrze” – oznaczało pracę w wolnej Polsce oraz odbudowę zniszczonego kraju po wojnie. Temu celowi służyła nauka w ramach tajnych kompletów 
  w podziemnych szkołach, obejmująca nauczanie od gimnazjum do studiów wyższych, przygotowująca młodzież do odbudowy wolnej Polski. Szczególny nacisk kładziono na kształcenie na kierunkach technicznych i administracyjnych.

 

Szare Szeregi miały wykształcić powojenną elitę przywódczą, która mogłaby pokierować krajem.

  Działalność w okresie okupacji, w każdej tajnej organizacji niosła za sobą szczególne zagrożenie życia. Dlatego struktury Szarych Szeregów musiały być głęboko zakonspirowane.

Kryptonimy odnoszące się do świata pszczół stwarzały szczególną atmosferę nieustannej pracy każdego na wyznaczonym miejscu. I tak Kwatera Główna nosiła nazwę - PASIEKA, podlegały jej chorągwie - ULE, hufce -  ROJE, drużyny - RODZINY i zastępy - PSZCZOŁY.
W czasie wojny istniało na terenie Rzeczypospolitej 18 chorągwi.

            Naczelnictwo Szarych Szeregów brało pełna odpowiedzialność za każdego harcerza i harcerkę, dlatego także zadania dostosowywano do właściwej grupy wiekowej:

·      Grupy Szturmowe, była to młodzież powyżej 17 lat,

·      Bojowe Szkoły 15 – 17 lat,

·      Zawiszacy 12 – 14 lat.

            Ci najmłodsi, czyli nasi rówieśnicy zwani „Zawiszacy” nie brali udziału w walce bieżącej, ale przygotowywali się do pełnienia służby pomocniczej, np. w poczcie polowej. Odwagi wymagał też udział
w tajnym nauczaniu.

            Bojowe Szkoły pełniły służbę w małym sabotażu, czyli akcji propagandowej skierowanej do ludności polskiej. Obejmowała ona pisanie na murach, rozlepianie afiszy i nalepek, rozdawanie ulotek, kolportaż fikcyjnych dodatków do gazet, podłączanie się do niemieckich megafonów, zrywanie niemieckich flag, usuwanie z wystaw i gablot niemieckich fotografii, gazowanie kin. Jedną
z najgłośniejszych takich akcji było zdjęcie niemieckiej tablicy z pomnika Mikołaj a Kopernika
w Warszawie. Dokonał tego czynu jeden
z bohaterów „Kamieni na szaniec” Aleksy Dawidowski „Alek”. On także na murze Muzeum Narodowego pozostawił napis: „Ludu Warszawy-jam tu"!

 

   

                                                                                                

            Tadeusz Zawadzki ps. ˌˌZośkaˈˈ                                                        Maciej Bittner ps. ˌˌMaciek”

 

        Najpoważniejsze zadania mieli przed sobą członkowie Grup Szturmowych, bezpośrednio podporządkowanych Kedywowi, czyli Kierownictwu Dywersji Armii Krajowej. W sierpniu 1943 roku utworzono z nich batalion „Zośka”, nazwany tak na cześć innego bohatera „Kamieni na szaniec” Tadeusza Zawadzkiego. Trzecią kompanię batalionu „Zośka” wydzielono do zadań specjalnych, był to „Agat”, później „Pegaz”.

Najważniejsze akcje Grup Szturmowych:

• Akcja pod Arsenałem – 26 marca 1943 roku odbicie 25 więźniów przewożonych
  z siedziby Gestapo na Pawiak. Wśród odbitych był Janek Bytnar „Rudy”,

• Akcja pod Celestynowem – w nocy z 20 na 21 maja 1943 roku odbicie więźniów
  z transportu do Oświęcimia,

• 6 czerwca 1943 r. grupa szturmowa Szarych Szeregów z Warszawy pod dowództwem Tadeusza Zawadzkiego „Zośki” i Macieja Bitnera „Maćka” przeprowadziła w okolicach Czarnocina akcję dywersyjną.

• Akcja „Taśma” – w Sieczychach  20 sierpnia 1943 roku miała miejsce likwidacja strażnic granicznych, w tej akcji zginął Tadeusz Zawadzki „Zośka”

• Zamach na Kutscherę – przeprowadzony 1 lutego 1944 roku.

 

Wiosną 1944 roku powstał z niej batalion „Parasol”. To właśnie, o chłopcach z „Parasola” mówiła jedna
z piosenek powstańczej Warszawy. Te zadania specjalne niczym nie różniły się od zwykłych akcji bojowych, takich jak wysadzanie pociągów, odbijanie więźniów, likwidowanie niemieckich funkcjonariuszy aparatu terroru.

Wielu młodych ludzi oddało wtedy życie za Ojczyznę traktując słowa przysięgi harcerskiej jako swoją najwyższą powinność. Śmierć w walce w ich rozumieniu była rzeczą normalną, normalnym losem żołnierskim. Najpełniej dali temu wyraz w Powstaniu Warszawskim, w którym zginęło 80% członków batalionów „Zośka” i „Parasol”.

Kompania „Rudy” batalionu „Zośka” została nazwana przez Komendanta Głównego AK najlepsza kompanią Armii Krajowej.

W styczniu 1945 roku Szare Szeregi zakończyły swoją działalność, jednak pamięć o bohaterstwie ciągle jest żywa i porusza kolejne pokolenia młodych Polaków.
Bo każdy potrzebuje w swoim życiu wzorów, bez nich trudno jest wzrastać.